اکنونکه اصول تحقیق کاربر را میدانید، بیایید بررسی کنیم که چگونه سوگیری میتواند مانع از کار شود. در این مطلب، در مورد چگونگی تأثیر سوگیری روی کار طراحی صحبت میکنیم. شش نوع سوگیری را بررسی میکنیم:
برای شروع، بیایید کلمه سوگیری را تعریف کنیم. بهطور خلاصه، سوگیری به تمایل داشتن یا پیشداوری نسبت به چیزی بر اساس اطلاعات محدود، گویند. مثل این است که قبل از اینکه کسی را بشناسید، درباره او پیشفرضی ذهنی داشته باشید. همه ما تعصب داریم و اغلب ناخودآگاه هستند. هرچند نمیتوانیم سوگیریها را بهطور کامل از بین ببریم، میتوانیم از آنها بیشتر آگاهی داشته باشیم و برای غلبه بر آنها تلاش کنیم. در طراحی UX، این امر برای موفقیت محصول و پیشرفت حرفهای شما بسیار مهم است. همهچیزهایی که تاکنون آموختهایم نشان داده است که ما کاربر نیستیم. همچنین آموختهایم که چقدر مهم است که هنگام تصمیمگیری در طراحی، خودمان را بهجای کاربرمان بگذاریم. سوگیریها واقعاً میتوانند مانع از انجام این کار شوند. بعداً به طور جزئی به بررسی نحوه اعمال همه اینها در کار میپردازیم. اولین سوگیریای که باید از آن آگاه بود، سوگیری تأیید است. این سوگیری زمانی رخ میدهد که به دنبال شواهدی برای اثبات فرضیهای که دارید، میگردید. ازآنجاکه فکر میکنید جواب را قبلاً در اختیاردارید، به سمت اطلاعاتی کشیده میشوید که باورها و پیشفرضهای شما را تأیید میکند. فرض کنید شما این تصور را دارید که افراد چپدست خلاقتر از افراد راستدست هستند. در حین تحقیق، تمایل خواهید داشت که به دنبال شواهدی بروید که این باور را تأیید میکند، و از آن برای ساختن پرونده خود استفاده میکنید، حتی اگر لزوماً درست نباشد.
یکی از مؤثرترین روشها برای غلبه بر سوگیری تأیید در طول تحقیق، پرسیدن سؤالات باز هنگام انجام مصاحبه است. یک سؤال باز به فرد مصاحبهشونده اجازه میدهد بهجای بله یا خیر، آزادانه پاسخ دهد. همچنین خوب است عادت کنید که بدون درنظرگرفتن نظرات خود، شنونده خوبی باشید. این بدان معناست که مصاحبهشوندگان خود را به سمت پاسخی که میخواهید، هدایت نمیکنید. یکی دیگر از راههای جلوگیری از سوگیری تأیید، شمول تعداد زیادی از کاربران است. اطمینان حاصل کنید که تنها به دنبال گروه کوچکی از افرادی نیستید که با ایدههای از پیش طراحیشده شما مطابقت داشته باشند. خوب است که یک نمونه بزرگ از کاربران با دیدگاههای مختلف داشته باشید.
در گام بعدی، بیایید به سوگیری اجماع غلط نگاه کنیم. در این سوگیری فرض بر این است که دیگران نیز مانند شما فکر میکنند. در تحقیقات UX، سوگیری اجماع غلط زمانی اتفاق میافتد که تعداد افرادی را که با ایده یا طرح ما موافق هستند، بیشازحد ارزیابی کنیم، که اجماعی غلط ایجاد میکند. ممکن است اجماع غلط تا آنجا پیش برود که هر کس را که با شما موافق نیست غیرطبیعی فرض کنیم. با شناسایی و بیان مفروضات خود میتوانید از سوگیری اجماع اجباری جلوگیری کنید.
بهعنوانمثال، ممکن است در جامعهای زندگی کنید که اغلب با اعتقادات سیاسی خاصی هم ذات پنداری میکند. وقتی با شخص جدیدی ملاقات میکنید، ممکن است تصور کنید که آنها اعتقادات سیاسی شما را دارند، زیرا هر دو در یک شهر زندگی میکنید. اما این لزوماً درست نیست. پیدا کردن چند نفر که با اعتقادات شما همسو هستند و گرفتن این فرض که آنها نماینده کل جامعه هستند یک اجماع غلط است. این دلیل دیگری برای بررسی گروههای بزرگ افراد است.
نوع دیگری از سوگیری که بر طراحان تأثیر میگذارد، سوگیری تاخر یا تمرکز بر آخرین اطلاعات است و آن زمانی رخ میدهد که بهراحتی میتوانید آخرین چیزی را که در مصاحبه، گفتگو یا محیط مشابه شنیدهاید به خاطر بسپارید، زیرا که جدیدترین نسخه آن است. وقتی با کسی صحبت میکنید، بهاحتمالزیاد چیزهایی را که او در پایان مکالمه به اشتراک گذاشته است به خاطر میآورید.
برای غلبه بر سوگیری تمرکز بر آخرین اطلاعات، میتوانید برای هر مصاحبه یا مکالمهای که دارید، یادداشتهای تکمیلی بردارید و یا محتوای جلسه را ضبط کنید. بهاینترتیب، میتوانید آنچه افراد در ابتدای مکالمه گفتهاند را درصورتیکه به خاطر ندارید، مرور کنید .
طراحان UX همچنین ممکن است با سوگیری تقدم مبارزه کنند، جایی که شما اولین شرکتکننده را بهشدت به خاطر میآورید. گاهی اوقات اولین فردی که ملاقات میکنید قویترین تأثیر را میگذارد، زیرا در موقعیت جدیدی هستید یا تجربه جدیدی دارید. سوگیری تقدم، مانند سوگیری تاخر، دلیل دیگری برای یادداشت برداری یا ضبط دقیق محتوای جلسه است، بنابراین میتوانید نهفقط اولین تجربیات بهیادماندنی، بلکه همه اتفاقات را مرور کنید. همچنین سوگیریهای تقدم و تاخر نشان میدهد که چرا باید با هر یک از شرکتکنندگان به شکل یکسان مصاحبه کنید. ثبات رویه، مقایسه و بررسی تضادها را در طول زمان آسانتر میکند. ثبات رویه بهاحتمالزیاد باعث میشود لحظات غیرمعمول و مهمی را که در طول تحقیقات اتفاق میافتد به خاطر آورید.
شکل بعدی سوگیری که به آن میپردازیم، سوگیری ضمنی است که به آن تعصب ناخودآگاه نیز گفته میشود. سوگیری ضمنی مجموعهای از نگرشها و کلیشهها است که بطور ناخودآگاه به افراد مرتبط میکنیم. یکی از رایجترین اشکال سوگیری ضمنی در UX زمانی است که فقط در محدوده مشخصی از فیلترهای هویتی، مانند نژاد، سن، جنسیت، وضعیت اقتصادی اجتماعی و توانایی با افراد مصاحبه میکنیم. این نمایهها عموماً بر اساس فرضیاتی است که در مورد انواع خاصی از افراد داریم. بهعنوانمثال، سوگیری ضمنی ممکن است باعث شود در مصاحبه با افرادی که تجربیات زندگی آنها با تجربه شما متفاوت است، احساس ناراحتی کنید.
از سوی دیگر، ممکن است مصاحبه با افراد گروههای معمولاً محروم را انتخاب کنید، اما سپس به دلیل کلیشههای داخلی، سؤالات بالقوه توهینآمیز بپرسیم. هردوی این سناریوها مشکلساز هستند و تبدیل به عدم نمایش درروند تحقیق و طراحی ما میشوند.
مهمترین نکتهای که در مورد سوگیریهای ضمنی باید توجه داشته باشید این است که همه افراد آنها را دارند. برای غلبه بر سوگیریها، میتوانیم در رفتارهای خود را تأملکنیم و از دیگران بخواهیم که سوگیری ضمنی ما را نشان دهند. اینیکی از بهترین راههای موجود است که میتوانیم از سوگیریهای خود آگاه شویم.
آخرین شکل سوگیری که در اینجا پوشش می دهیم، مغالطه هزینه هدر رفته است. ایده این است که هرچه عمیقتر به پروژهای که روی آن سرمایهگذاری کردهایم وارد شویم، تغییر مسیر بدون احساس شکست یا اتلاف وقت سختتر میشود. عبارت «هزینه هدر رفته» به زمانی اشاره میکند که بهطور کامل در یک پروژه یا فعالیت غرقشدهایم. بهعنوانمثال، ممکن است با خود فکر کنید میخواهم به تماشای یک فیلم وحشتناک ادامه دهم زیرا قبلاً یک ساعت آن را تماشا کردهام. برای طراحان UX، وقتی کار روی یک طرح انجام شد، هزینه هدر رفته رخ می دهد. ممکن است برای طراحی یک ویژگی جدید سرمایهگذاری کنید، اما بعد متوجه شدید که این ویژگی درواقع مشکل کاربران را برطرف نمیکند. کار کردن روی طرحی که زمان خود را فقط به آن اختصاص داده اید آسان است. اما درنهایت، شما باید روی کاری تمرکز کنید که بر روی کاربران تأثیر مثبت میگذارد.
برای اجتناب از مغالطه هزینه هدر رفته، پروژه خود را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید و سپس نقاط تعیینشدهای را مشخص کنید که میتوانید در مورد ادامه یا توقف تصمیم بگیرید. این به شما امکان میدهد تا بر اساس بینشهای جدید به عقب برگردید قبل از اینکه پروژه بیشازحد پیش برود.
اکنون با رایجترین اشکال سوگیری در تحقیقات کاربران آشنا شدهاید. مهم است بدانیم که سوگیریهای دیگری نیز وجود دارد که در اینجا به آنها اشاره نکردهایم. سوگیری یک محدودیت است که بسیار فراتر از زمینههای طراحی UX و تحقیقات کاربران است. آنها میتوانند بر راههای دوستیابی، مدیریت پروژهها در محل کار و برقراری ارتباط با اعضای خانواده تاثیر می گذارد. اکنونکه از این سوگیریها مطلع هستید، ممکن است حتی در زندگی روزمره خود نیز متوجه آنها شوید. هرچه تشخیص سوگیری به یک عادت تبدیل شود، در فرایند طراحی خود بهتر از تعصب اجتناب خواهید کرد. بهعنوان طراحان UX، میخواهیم از سوگیریها در راه تحقیقاتی دقیق جلوگیری کنیم.