آیا تابه‌حال احساس کرده‌اید که به اینستاگرام، تلگرام یا پیام کوتاه معتاد شده‌اید؟ اگر متوجه شوید که برای گوشی شما پیامی وجود دارد آیا می‌توانید در مقابل چک کردن آن مقاومت کنید؟ آیا تابه‌حال به سایت گوگل رفته‌اید تا برخی اطلاعات را جستجو کنید و 30 دقیقه بعد متوجه شدید که مشغول جستجو، بررسی و خواندن چیزی کاملاً متفاوت از قبل شده‌اید؟ این‌ها نمونه‌هایی از فعالیت سیستم دوپامین هستند.
دانشمندان علوم اعصاب از سال 1958- زمانی که دوپامین توسط آروید کارلسون و نیلزاکه هیلارپ در موسسه ملی قلب سوئد شناسایی شد- در حال مطالعه آنچه آن‌ها «سیستم دوپامین» می‌نامند هستند. دوپامین در بخش‌های مختلف مغز ایجادشده و برای تمام انواع عملکردهای مغز، ازجمله تفکر، حرکت، خواب، رفتار، توجه، انگیزه، جستجو و پاداش، حیاتی است.
ممکن است شنیده باشید که دوپامین سیستم «لذت» در مغز که به شما احساس شادی می‌دهد را کنترل می‌کند؛ اما محققان اخیراً متوجه شده‌اند که دوپامین به‌جای اینکه شما را به لذت برساند، در واقع باعث می‌شود شما آرزو کنید، بخواهید، جستجو و سعی کنید. همچنین سطح عمومی تحریک، انگیزه و رفتار هدفمند را افزایش می‌دهد. این نه‌تنها در مورد نیازهای فیزیکی مانند غذا یا رابطه جنسی، بلکه در مورد مفاهیم انتزاعی نیز مؤثر است. دوپامین باعث می‌شود شما در مورد ایده‌ها کنجکاو شده و میل جستجو برای کسب اطلاعات را شعله‌ور می‌کند. آخرین تحقیقات نشان می‌دهد که سیستم «مخدر»، بیشتر از سیستم دوپامین، در کسب احساس لذت دخیل است.
طبق نظر كنت بريجيد (1998)، اين دو سيستم یعنی «خواستن» (دوپامين) و «کسب لذت» (مخدر) مکمل هستند. سیستم «خواستن» شما را به سمت عمل هدایت می‌کند و سیستم «کسب لذت» باعث می‌شود احساس رضایت کنید و به همین دلیل جستجو را متوقف کنید. اگر جستجوی شما متوقف نشود، به اجرای یک حلقه بی‌پایان مشغول خواهید شد. چون سیستم دوپامین قوی‌تر از سیستم مخدر است، شما بیشتر از حد رضایت خود جستجو خواهید کرد.
دوپامین ازلحاظ تکاملی بسیار مهم است. اگر انسان‌ها به‌واسطه کنجکاوی در جستجوی موضوعات و ایده‌ها نرفته بودند، همچنان در غارهای خود نشسته بودند. سیستم جستجوگر دوپامین به اجداد ما انگیزه حرکت در جهان، یادگیری و زنده ماندن داد. به‌جای نشستن در یک جهالت خوشایند، این جستجوگری و کنکاش بود که آن‌ها را زنده نگه داشت.
تحقیقات اسکن مغز نشان می‌دهد که مغز ما زمانی که انتظار گرفتن یک پاداش را داریم بیشتر از زمانی که آن را دریافت کنیم، تحریک و فعالیت نشان می‌دهد. تحقیقات روی موش‌ها نشان می‌دهد که اگر شما نورون‌های دوپامین را از بین ببرید، موش‌ها می‌توانند عمل راه رفتن، جویدن و بلعیدن را انجام دهند، اما حتی وقتی مواد غذایی درست در کنار آن‌هاست، از گرسنگی می‌میرند. چون آن‌ها تمایل به خوردن غذا را ازدست‌داده‌اند.