تصور کنید در انجام فعالیتهایی غوطهور هستید. این فعالیتها میتواند چیزی فیزیکی مانند سنگنوردی یا اسکی باشد، چیزی هنری یا خلاق مانند نواختن پیانو یا کشیدن نقاشی باشد، یا فقط یک فعالیت روزمره مانند کار بر روی ارائه پاورپوینت یا تدریس
یک کلاس باشد. کار
هرچه باشد، در حال حاضر کاملاً محصور آن هستید. هر چیز دیگری عقب میرود، احساس شما از گذر زمان تغییر میکند و شما تقریباً فراموش میکنید که هستید و کجا هستید. آنچه توصیف میکنم، وضعیت تچان است.
فردی که کتابی را در مورد تچان نوشته است، میهای چیکسنتمیهایی است. او سالها مشغول مطالعه وضعیت تچان در سراسر جهان بوده است. در اینجا برخی از حقایق در مورد وضعیت تچان، شرایطی که آن را تولید میکنند، اینکه چه حسی دارد و نحوه
استفاده از این مفهوم در طرحهایتان را عنوان میکنیم:
شما توجه زیادی به کار خود دارید. توانایی کنترل و متمرکز کردن توجهتان بسیار مهم است. اگر چیزی خارج از فعالیتی که درگیر آن هستید، مزاحمت ایجاد میکند، باعث میشود وضعیت تچان از بین برود. اگر میخواهید افراد هنگام استفاده از محصول
شما در حالت
تچان قرار گیرند، عوامل باعث حواسپرتی را هنگام انجام کار مشخص، کم کنید.
شما با یک هدف مشخص، روشن و قابلدستیابی در ذهنتان کار میکنید. اینکه شما آواز میخوانید، دوچرخهای را تعمیر میکنید، یا یک ماراتن را طی میکنید مهم نیست، وقتیکه شما یک هدف خاص دارید، تچان حاصل میشود. پسازآن، شما این تمرکز توجه
را حفظ میکنید و فقط به اطلاعاتی توجه میکنید
که با هدف مطابقت دارد. تحقیقات نشان میدهد که برای رسیدن به وضعیت تچان و حفظ وضعیت، باید احساس کنید که شانس خوبی برای رسیدن به هدفدارید. اگر فکر میکنید احتمال شکست دررسیدن به هدف زیاد است، وضعیت تچان حاصل نمیشود؛ و برعکس، اگر
فعالیت
بهاندازه کافی چالشبرانگیز نباشد، شما توجهی به آن نمیکنید و تچان به پایان خواهد رسید. اطمینان حاصل کنید که چالش کافی برای تمرکز توجه، ایجاد کنید، اما وظایف را آنقدر سخت نکنید که افراد دلسرد شوند.
شما بازخوردی پایدار دریافت میکنید. برای باقی ماندن در حالت تچان، نیاز به دریافت جریان ثابتی از اطلاعات دارید که از آن طریق بازخوردی از میزان دستیابی به هدف به شما بدهد. اطمینان حاصل کنید که پیامهای بازخوردی متناسب و مستمری به
افراد در حین انجام وظایف میدهید.
شما بر روی اعمال خود کنترل دارید. کنترل یک شرط مهم در وضعیت تچان است. الزامی وجود ندارد که کنترل کامل وضعیت را داشته باشید و یا حتی احساس کنید که کنترل وضعیت را دارید، اما باید احساس کنید که در هنگام مواجه با چالش، بر اعمال خود مسلط
هستید. به افراد
در نقاط مختلف طول مسیر، امکان اعمال کنترل دهید.
گذر زمان تغییر میکند. بعضی از افراد میگویند که زمان بهسرعت میگذرد - آنها به خود میآیند و میبینند ساعتها گذشته است. دیگران گزارش میدهند که زمان به آهستگی میگذرد.
احساس تهدیدی نسبت به خود نمیکنید. برای وارد شدن به حالت تچان، نباید نسبت به خود و بقاء خود احساس تهدید کنید. شما باید بهاندازه کافی آرام باشید تا همه توجه خود را بر روی وظیفه در حال انجام بگذارید. در حقیقت، اکثر افراد گزارش
میدهند وقتیکه در کار غرق میشوند، احساس توجه به وجود خود را از
دست میدهند.
وضعیت تچان حالتی شخصی است. هرکسی با انجام فعالیتهای متفاوتی، در وضعیت تچان قرار میگیرد. آنچه موجب تغيير وضعيت شما به حالت تچان میشود، متفاوت از ديگران است.
وضعیت تچان در فرهنگها مشترک است. در حال حاضر چنین به نظر میرسد این یک تجربه انسانی مشترک در همه فرهنگها بهاستثنای افراد دارای بیماریهای روانی باشد. بهعنوانمثال، افرادی که اسکیزوفرنی دارند، سختی زیادی برای وارد شدن و یا باقی
ماندن در حالت تچان دارند که احتمالاً به این دلیل است که با بعضی از موارد ذکرشده در بالا، مانند تمرکز توجه، کنترل یا احساس امنیت، دچار مشکل هستند.
حالت تچان لذتبخش است. افراد دوست دارند که در حال تچان باشند.
در این وضعیت، قشر پیشانی و گانگولیای پایه هر دو درگیر هستند. من تحقیق خاصی در مورد ارتباطات مغز با وضعیت تچان پیدا نکردهام، اما با توجه به اینکه تچان از
ترکیب تغییرات زمان، احساسات لذتبخش و توجه متمرکز حاصل میشود، من حدس میزنم که این شامل قشر پیشانی مغز
است که مسئول تمرکز توجه است و همچنین گانگولیای پایه که در تولید دوپامین دخیل است.